Reminiscentie: een cruciale sleutel voor persoonsgerichte zorg.
In het kader van het brengen van persoonsgerichte zorg bij bewoners met dementie sloegen vzw Curando, Hogeschool Odisee en de Universiteit Antwerpen de handen in elkaar. Een reminiscentieonderzoek werd uitgevoerd. Het doel van de deelname aan de studie was enerzijds het ondersteunen van wetenschappelijk onderzoek en anderzijds de methode, met gestructureerde vorming en een aantal reminiscentiesessies nadien te gebruiken als katalysator voor een cultuurverandering naar meer persoonsgerichte zorg. Het onderzoek gebeurde in de woonzorgcentra Marialove, Mariawende, Westervier en Mariaburcht.
Miet Snauwaert (ergotherapeut), Sietske Beuten (verpleegkundige & referentiepersoon dementie) en Eline Vanlatum (zorgkundige) mochten tijdens de studienamiddag 'Persoonsgerichte zorg als sleutel voor kwaliteit van leven bij personen met dementie' hun ervaringen van het reminiscentieonderzoek in het woonzorgcentrum Westervier voor het grote publiek brengen.
Op basis van hun interesse en aandacht voor personen met dementie werden de drie collega’s in het najaar van 2015 aangesproken. Hun medewerking voor een onderzoeksproject werd gevraagd.
Met het onderzoek wilden alle partijen de invloed van persoonsgerichte zorg met het toepassen van reminiscentietechnieken bij personen met dementie nagaan. Aan het onderzoek namen 30 bewoners van het woonzorgcentrum Westervier (Sint-Kruis-Brugge) deel.
Bij de opstart van het project volgden de drie collega’s enkele bijscholingsmomenten. Kort nadien werden de eerste testen uitgevoerd.
Prikkelen van zintuigen.
“Reminiscentie is in feiten een verschijnsel, dat herinneringen oproept aan iets overeenkomstigs uit het verleden. Tijdens het project probeerden we met onze bewoners herinneringen op te halen. Door het prikkelen van hun zintuigen namen we hen mee terug in de tijd van toen. We lieten hen foto’s zien of voelen aan voorwerpen enzoverder en hoopten hiermee een gevoel los te maken. Met dit als basis knoopten we individuele gesprekken aan.” vertelt Miet ons. Sietske gaat verder: “Die individuele gesprekken hielden in dat wij dan gerichte vragen stelden. En ik vertel het je, deze verhalen konden zowel positief als negatief uitdraaien. Met positief bedoelen we dat er vreugde en fijne herinneringen werden opgeroepen. Bij enkele bewoners riepen bepaalde voorwerpen een negatief of droef gevoel op. Maar ook dat is reminiscentie.”
Eline gaat verder: “Tijdens de reminiscentiesessies moet je geen kennisvragen stellen. Je moet gevoelsvragen stellen. In het begin voerden we deze gesprekken 2x per week, gedurende een half uur. Halfweg het project werd dit verminderd naar 1x per week. Aanvankelijk gingen de sessies niet spontaan. Het voelde als geforceerd. Maar nu gaat dit heel vlot. De vragen komen spontaan.”
“Tijdens het onderzoek werden heel wat aangename activiteiten georganiseerd. We bezochten de Meifoor in Brugge, maakten een uitstapje naar de zee, gingen met enkele bewoners shoppen, fietsten langsheen de Brugse Vesten, …. Dit alles vraagt heel wat voorbereiding, inspanning en helpende handen. Maar je krijgt er tonnen respect, plezier en vele lachende gezichten voor terug.”
Aan de hand van dagdagelijkse thema’s werden verschillende koffers samengesteld. Deze koffers bevatten typerende voorwerpen, foto’s, boeken….
Als het toepassen van de technieken een gewoonte wordt, kan je reminiscentie in alles betrekken
Het effect van reminiscentie kon op korte termijn niet bewezen worden. Hiervoor zal een uitgebreider onderzoek moeten gevoerd worden. Toch zijn de 3 collega’s er het over eens dat reminiscentie een grote meerwaarde geeft. Eens het toepassen van de technieken een gewoonte wordt, kan je reminiscentie in alles betrekken. In dit project werd enkel met bewoners met dementie gewerkt. Vandaag werkt het woonzorgcentrum een plan uit om dit over de hele site toe te passen.
“We willen graag nog vermelden dat de aanwezigheid van Marie-Louise gedurende het volledige onderzoek (n.v.d.r. vrouw van bewoner) een meerwaarde was. Ook haar aanwezigheid tijdens het symposium werd gewaardeerd.”
Reminiscentie, een verhaal waarin mensen elkaar ontmoeten, iets om verder op in te zetten.
De deelname aan deze studie heeft een grote inzet van de organisatie gevraagd, zowel in de voorbereidingsfase als de uitvoeringsfase. Alle betrokkenen hebben zich bijzonder ingezet. Maar niet zonder effect. De vorming van de medewerkers en het effect van de langdurige en intensieve periode van interventies heeft zowel medewerkers als bewoners het effect en het belang van een persoonlijke aanpak doen ervaren. Het effect was vooral zichtbaar voor sessiebegeleiders en familieleden. Medewerkers begrijpen waar Curando met z’n zorgvisie naartoe wil en zijn bereid hieraan mee te werken. Zij bezitten over voldoende expertise en zijn, middels goede ondersteuning, in staat hun collega’s en familieleden hierin te betrekken.